Özel Öğrenme Güçlüğü Nedir?

Özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG) veya Özgül Öğrenme Güçlüğü yaygın olarak disleksi olarak bilinsede aslında özel öğrenme güçlüğü üç alt kategoriye ayrılır. Bu kategoriler şunlardır;

Disleksi (Okuma Bozukluğu)
Diskalkuli (Matematiksel Öğrenme Güçlüğü)
Disgrafi (Yazılı Anlatım Bozukluğu)

Özel öğrenme güçlüğü, çocuğun zeka seviyesi normal veya normalin üzerinde olmasına rağmen, okuma-yazma, dinleme, dinlediğini anlama, düşünme, sayısal becerilerde kendi yaşıtlarına oranla ortalamanın altında yani düşük başarı gösterme durumudur. Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuk, sayılan alanların bazı durumlarda sadece bir kaçında da başarısız olabilir.

Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar çoğunlukla temel zorluğu sesler ile bu seslerin kelime ve cümleler ile olan ilişkisini ayırt etmede yaşarlar. Özel öğrenme güçlüğü yaygın olarak okuma bozukluğu şeklinde kendini belli eder. ÖÖG yaşayan çocuklarda dikkat ve hafıza fonksiyonlarında da sorunlar yaşanabilir.

Bu hastalık doğuştan gelen bir durumdur. Her çocukta farklı şekilde seyredebilir ve beynin farklı alanlarını etkileyebilir. Özel öğrenme güçlüğü için bilinen kesin bir tedavi mevcut değildir. Erken teşhis ile erken müdahale ve özel eğitim, duygusal destek çocukların başarılı olması ve sosyal hayata adapte olmaları adına oldukça önemlidir. Bu hastalık zeka sorunu olarak algılanmamalıdır.

Özel Öğrenme Güçlüğü Nedir

Özel Öğrenme Güçlüğü Belirtileri Nelerdir?

Özel öğrenme güçüğü belirtileri çoğu durumda çocuklar okula başlayana kadar aileler tarafından fark edilmeyebilir. Çocuklar okula giderek okuma becerisini kazanmaya çalıştıkları dönem aynı zamanda hastalığın kendini belli etmeye başladığı dönemdir. Bununla beraber özellikle erken teşhis adına ailelerin şüphe duymaları için bazı ipuçları söz konusudur.

Okul öncesi öğrenme güçlüğü belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

Konuşmaya geç yaşta başlama,
Kelimeleri öğrenmede zorlanma,
Kelimeleri harfleri veya renkleri birbirine karıştırma ve bunları hatırlamada zorluk çekme.
Kendini ifade ederken veya bir şey anlatırken zorlanma,
Motor becerilerinde yetersiz gelişme; düğme ilikleme, yazma-çizme, ayakkabı bağlama vs zorluk ve isteksizlik.

Okula başlayan çocuklarda öğrenme güçlüğü belirtileri daha rahat tespit edilebilir. Okul dönemi öğrenme güçlüğü belirtileri şu şekildedir;

Yaşıtlarına oranla okumayı öğrenmede zorlanma,
Kelime seçimlerinde zorlanma, yanlış kelimeler ile cevap vermeye çalışma,
Kelimeler arasında ki farkları algılamada zorlanma,
Özellikle yeni öğrenilen kelimeleri telaffuz etmede zorlanma,
Bazı derslerde ortalama üzerinde başarı gösterirken diğer derslerde düşük başarı gösterme,
Kelimeleri heceleme, harf ile harfin sesini anlama ve ayırt etmede zorlanma,
Yazma becerilerinde zorlanma, Örneğin harflerin yerini karıştırma, kelimelere hece ekleme, bazı harfleri ters yazma, kelimeleri birleşik yazma veya hatalı bölme, bariz imla ve noktalama hatası yapma
Dört işlemi yapmada, çarpım tablosunu öğrenmede, sayı kavramını oturtmada zorlanma,
Ayrıca öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların öz disiplinleri gelişmemiştir ve kendi başlarına çalışmakta zorlanırlar. Nasıl etkili çalışacakları konusunda karar vermekte zorlanırlar.
Zaman kavramlarını (ay, yıl vs.) karıştırırlar, yön algıları zayıftır. Sağ- sol, kuzey-güney kavramları birbiri yerine kullanılabilir.
Motor becerileri az gelişmiştir. Sakardırlar, sürekli yere düşerler, düğme ilikleme, ayakkabı bağlama, top tutmada vs. gibi motor becerisi gerektiren alanlarda zorlanırlar.

İleri yaşta bireylerde özel öğrenme güçlüğü belirtileri çocuklarda görülen belirtiler ile paraleldir. Bu belirtilerin her bireyde farklı oranda kendini gösterebilir.

Çocuk ve Ergen Terapisi kapsamına giren özel öğrenme güçlüğü, hiper aktivite ve dikkat bozukluğu gibi alanlarda Düş'ün Psikoloji olarak hizmet veriyoruz. Lütfen bizimle www.dusunpsikoloji.com/ üzerinden irtibata geçiniz.

Öğrenme Güçlüğü Tanısı Nasıl Konur?

Özel Öğrenme Güçlüğü hastalığının teşhisinde testlerle beraber farklı faktörlerde bir arada kullanılabilir. ÖÖG tanısı için tek bir test türü söz konusu değildir, testlerle beraber birçok faktör aynı anda kullanılabilir.
Testi yapan doktor öncelikle çocuğun geçmişi ve ailesini inceleyebilir, ailesinde başka bireylerde bu hastalığın olup olmadığını anlamaya çalışabilir.

Çocuğun okuma ve yazma becerilerinin ortaya çıkarılması kapsamında bazı yazılı testler yapabilir. Buna ek olarak tıbbi açıdan başka hususların okuma güçlüğüne sebebiyet veriyor olma ihtimali de her zaman doktor tarafından göz önünde bulundurulmalı ve bu anlamda da gerekli tıbbi testler yapılmalıdır. Bunun yanında çocuğa kapsamlı bir zeka testi uygulanarak sayısal becerileri, okuma anlama gibi becerileri ortaya çıkarılmaya çalışılabilir.

Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedir

Özel Öğrenme Güçlüğü Nasıl Tedavi Edilir?

Özel öğrenme güçlüğü beyin fonksiyonları bozukluğundan kaynaklandığından dolayı bilinen kesin bir tedavi yöntemi yoktur. Bu hastalık bireyde ömür boyu devam eder. Bununla beraber çoğu durumda öğrenme güçlüğü yaşayan çocukta dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, kaygı bozukluğu veya başka psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Bu sorunların giderilmesi ve hafifletilmesinde ilaç tedavisi uygulanabilir.

Bunun haricinde öğrenme güçlüğünün tedavisi hususunda bilinen en etkili yöntem özel eğitimdir. Verilecek özel eğitim çocuğun eksik yönlerine bağlı olarak şekillendirilir. Ayrıca unutulmamalıdır ki ÖÖG tedavisi bütünsel bir süreci zorunlu kılar. Çocuğun ailesi başta olmak üzere doktoru, öğretmeni veya psikolojik danışmanı koordine içerisinde olmalı ve çocuğun gelişimi yakından takip ederek sıkı işbirliği yapmalıdırlar.

Özel Öğrenme Güçlüğü Riski Taşıyan Bireylerde Erken Müdahalenin Önemi

Erken çocukluk dönemi, gelişimde en önemli dönemlerden biridir. Bu dönem boyunca çocuklar hayatlarının diğer dönemlerinden daha hızlı bir şekilde büyür ve gelişirler. Dolayısıyla bu dönemde yapılacak erken müdahaleler bireylerin bilişsel kapasiteleri, kişilikleri ve sosyal davranışları üzerinde kalıcı bir etki gösterecektir.

Erken çocukluk döneminde uygulanan müdahale programlarının hepsi çocukların ihtiyaçları doğrultusunda şekillenir. Bu programlar; ortak bir amacı paylaşmalarına rağmen çocuklara ve ailelere sunacağı hizmetlere göre ve her programın geliştirmeyi hedeflediği sonuçlara dayanan tasarıma göre farklılık gösterebilir.

Özel öğrenme güçlüğü (ÖÖG) ile ilgili yapılan araştırmalar, bu hastalığın tedavisinde erken tanı ve erken müdahalenin önemi hususuna işaret etmiştir. Araştırma sonuçları, risk grubunda yer alan çocukların okul öncesi dönemde belirlenebildiğini ve uygun müdahale programları ile desteklendiğinde öğrenme güçlüğü ile tanılanma olasılıklarının büyük oranda azaltılabildiğini göstermiştir.

Özel öğrenme güçlüğü, pek çok sorun ya da hastalık gibi çok erken fark edilebilir. Özel öğrenme güçlüğü yaşayan bireyler sosyal hayatta ve okul hayatında yaşıtlarına göre daha yavaş ilerler, karşılaştığı sorunlara yönelik strateji geliştirmekte zorlanır, çoğu zaman da düşük benlik algısı ve özgüvene sahiptirler.

ÖÖG; çoğunlukla birçok çocuk için ilkokula başladığında ve akademik becerileri kazanmakta zorlandığında fark edilir. Ancak okul öncesi dönemde erken belirti gösteren çocukların öğrenme güçlüğü açısından değerlendirilmesi, erken tanı ve müdahale için oldukça önemlidir.

Öğretmenlerin diğer çocuklardan daha farklı öğrenme stiline sahip olan bu çocukları erken fark etmesi, ÖÖG olan çocuk için özel olarak hazırlanmış bireyselleştirilmiş eğitim planını ve farklı değerlendirme stratejilerini de beraberinde getirecektir.

öğrenme güçlüğü nedir

Bütün bu çabalar özel öğrenme güçlüğü olan birçok çocuğun erken müdahale şansı yakalamasına ve öğrenmeye yönelik olası güçlüklerinin en aza indirgenmesini sağlayacaktır. Öğrenme sorunlarını erken yaşta tanımada ve müdahalede, okul öncesi eğitim veren kurumlarda çalışan eğitimcilerin ve çocuk doktorlarının çok önemli rolleri vardır.

Bu çocukların erken teşhisi ve tanısı günümüzde önemini kanıtlamış bir gerekliliktir. Çocuğun sorunu ne denli erken belirlenirse, gereksinimlerine uygun türde eğitim programına o kadar erken yaşta yerleştirilebilir.

Erken dönemdeki eğitimin, özel gereksinimi olan çocukların genel gelişimlerini hızlandırdığı, bilişsel, sosyal ve dil becerilerini artırdığı, hatta fiziksel gelişimlerini bile farklılaştırdığı bilinmektedir. Böylece yaşamın ilk yıllarında verilen programlı ve sistematik bir destekle, çocukların tüm kapasiteleri ortaya çıkabilmekte ve temel eğitim için gerekli alt yapı hazırlanmış olmaktadır.

Etkili bir erken müdahale programı çocuklara, aileye ve topluma, önemli ekonomik ve sosyal faydalar sağlar. Erken müdahale programlarının etkilerini inceleyen araştırmalar müdahaleden yararlanan çocukların bilişsel, motor ve sosyal gelişimlerinin, iletişim becerilerinin, okula uyumlarının, okul olgunluklarının, IQ düzeylerinin, erken müdahale programlarından yararlanmayan çocuklardan daha ileride olduğunu ortaya koymaktadır.

Ayrıca ebeveynlerin çocuk gelişimi ile ilgili bilgilerinin, tutumlarının ve davranışlarının, ebeveyn-çocuk ilişkisinin geliştiği belirlenmiştir. Bir çocuğun ÖÖG problemi erken tanı ve teşhisle belirlendikten sonra, uygun programlar vasıtasıyla, eğitimine başlanması ve gelişim alanlarının desteklenerek, normal gelişimine paralel olacak şekilde, açık kapatılmaya çalışılmalıdır.

Özel Öğrenme Güçlüğü ve diğer alanlarda hizmetlerimiz için psikolojik danışmanlık merkezi Düş'ün Psikoloji ile https://www.dusunpsikoloji.com/ sayfası üzerinden irtibata geçebilirsiniz.

Akbar VATANKHAHI

Klinik Psikolog